جزييات سازه استخرها
,جزييات سازه استخرها:
شيب كف استخرها:كف استخرها بايد به صورت شيبدار ساخته شود.شيب كف استخرها بايد به سمت دريچه تخليه باشد،به طوري كه در صورت لزوم امكان تخليه آب استخر به راحتي وجود داشته باشد.
به طور تقريبي مي توان گفت كه شيب كف استخر بايد به اندازه اي باشد كه نيروي بويانسي تاثير گذار بر وضعيت تعادل شخص تقريبا به اندازه هفتاد و پنج درصد قد شناگر باشد.اگر شيب كف استخر بيش از اين محدوده در نظر گرفته شود،شناگر زودتر تعادل خود را از دست خواهد داد.ازآنجا كه نقطه بر هم خوردن تعادل افراد در داخل آب به قد آنها بستگي دارد،توصيه مي شود حداكثر شيب كف استخر براي كودكان و شناگرات مبتدي در هر متر حداكثر يك به چهل (بيست و پنج ميلي متر در هر يك متر طول )باشد.
ساخت استخرها
شيب كف استخر بايد بين دو منطقه علامتي كه مشخص كننده عمق استخر هستند به صورت كاملا يكنواخت افزايش يابد.براي افزايش ضريب ايمني شناگران نيز در كف استخر حتي الامكان بايد از كاشي هاي غير لغزنده استفاده شود.
لبه بر آمده بر روي جداره استخر
براي تمامي استخرهايي كه عمق آنها بيش از m(3.9ft)1.2است براي استراحت شناگران در داخل استخر بايد لبه هاي برآمده اي بر روي جداره داخلي استخرها ايجاد شود.
لبه هاي برآمده
در مواردي كه استخرها اكثرا براي مسابقات و آموزش هاي قهرماني مورد استفاده قرار مي گيرند،لبه استخرها در تمامي حاشيه ها بايد به صورت بر آمده ساخته شود بهطوريكه شناگر قاادر باشد دست خود را به آنها بگيرد.
عايقكاري حرارتي استخر
گاهي براي به حداقل رساندن تلفات حرارتي ،پوسته استخرهاي شنا را عايق كاري مي كنند.اما حقيقت امر آن است كه تلفات گرمايي سطح آزاد آب استخر در مقايسه با تلفات گرمايي ناشي از جداره ها و كف استخر در مقايسه با تلفات گرمايي ناشي از جداره ها و كف كاسه استخر به اندازه اي زياد است كه عملا مي توان از تلفات جداره و كف استخر صرفنظر كرد. البته در پروژه هايي كه سطح آب زير زميني بالاست،مقدار تبادل حرارت آب از طريق جداره ها و كف استخر نيز افزايش مي يابد.با اين حال در كمتر پروژه اي اين كار صورت مي گيرد. چرا كه با تحليل اقتصادي پروژه مشخص خواهد شد هزينه اي كه بايد براي عايقكاري استخر پرداخت شود به مراتب بيشتر از هزينه مقدار ناچيز انرژي تلف شده از اين طريق،حتي دردوره چندين ساله است.
كانال هاي آب حاشيه استخر
براي جمع آوري آبي كه از داخل به حاشيه كاسه استخر مي ريزد،كانالهاي آبي در حاشيه كاسه استخر در نظر گرفته مي شود.در نظر گرفتن اين كانال ها در استخرهاي سرپوشيده از آن جهت اهميت دارد كه در صورت عدم وجود اين مجرا،احتمال نفوذ آب به ساختمان و كانال هاي هوايي كه معمولا بر روي كف و دور تا دوركاسه استخر امتداد مي يابند افزايش مي يابد.
گيره نگهدارنده طناب جداكننده خطوط شنا
اين گيره ها براي ثابت نگه داشتن پايه خطوط بر رو سطح آب استخر مورد استفاده قرار مي گيرند و معمولا در قسمت پشت لبه بر آمده كانالهاي حاشيه استخر تعبيه مي شوند.
ساخت استخرها
صرف نظر از كاربري استخرهاي شنا،سرپوشيده يا سرباز بودن آنها و ساير عواملي كه تا به حال صحبت كرديم،انواع استخرها از نظر جنس سازه را مي توان در موارد زير دسته بندي كرد:
استخرهاي بتني
استخرهاي آب بندي شده با وينيل
استخرهاي فايبر گلاس
استخرهاي فلزي
استخرهاي چوبي
پرسش هاي مهمي كه بايد در هنگام طراحي سازه استخر مورد توجه قرار گيرد عبارتند از:
-ضرورت و نياز به تعمير و نگهداري سازه استخر
-زمان مورد نياز بين ساخت،بهره برداري،بازسازي و انجام تعميرات
-عمر مفيد سازه پيش از آن كه بخش يا تمام سازه آسيب ببيند.
استخرهاي بتني
از ميان انواع مختلف استخرها ،استخرهاي بتني از بيشترين انعطاف پذيري برخوردار هستند.به طوري كه شكل و طرح اجرا شده در محوطه استخر را مي توان با آرماتور بندي مناسب اجرا كرد.
اولين مرحله براي اجراي يك استخر بتني،تهيه پلانهاي مهندسي است.
گودبرداري،آرماتوربندي و ساخت فونداسيون در مرحله بعد و با توجه به پلانهاي مهندسي انجام مي گيرد.براي آرماتوربندي استخرهاي بتني از ميلگردهاي فولادي استفاده مي شود.قالبهاي بتني استاندارد معمولا از جنس چوب،فايبر گلاس يا فولاد ساخته مي شوند.در واقع نوع قالب بندي است كه نماي سطح بتن را پس از برداشتن قالب ها تعيين مي كنند .پس از پايان آرماتور بندي نيز عمليات بتن ريزي انجام مي شود.
پس از عمل آوري بتن كه زمان آن متناسب با شرايط آب و هوايي منطقه و ضخامت لايه بتن متغير است ،نماي سطح با استفاده از روش ها و مواد مختلف شكل مي گيرد.
استخرهاي بتني از لحاظ شيوه استفاده از بتن خود به زير گروههاي مختلفي تقسيم بندي مي شوند.
اولين گروه از اين استخرها،استخرهاي ساخته شده با بتن قالب گيري شده هستند.بسته به نوع قالب هاي بتني مورد استفاده ،استخرهاي قالب گيري شده نيز به دو گروه يكپارچه و چند تكه طبقه بندي مي شوند.
گروه ديگري از از استخرهاي بتني،استخرهايي هستند كه با استفاده از بتن خود به زير گروههاي مختلفي تقسيم بندي مي شوند.
اولين گروه از اين استخرها،استخرهاي ساخته شده با بتن قالب گيري شده هستند.بسته به نوع قالب هاي يتني مورد استفاده،استخرهاي قالب گيري شده نيز به دو گروه يكپارچه و چند تكه طبقه بندي مي شوند.
گروه ديگري از استخرهاي بتني،استخرهايي هستند كه با استفاده از بتن پاشيدني ساخته مي شوند.در اين روش،بتن با استفاده از بتن پاش در ميان آرماتورهاي استخر پاشيده مي شود.
بتن پاشيدني نيز به روش خشك و مرطوب قابل استفاده است.گروه سومن از استخرهاي بتني،استخرهايي هستند كه با بتن خشك كوبيده شده ساخته مي شوند.گروه چهار نيز استخرهاي ساخته شده با بلوك بتني هستند.
به طور كلي استخرهاي بتني از بتن مسلح ساخته مي شوند. از آنجا كه بتون ماده اي متخلخل است و آب به راحتي در آن نفوذ مي كند،پوسته اين استخرها معمولا به همراه يك روكش مقاوم در برابر آب روكش مي شوند.
روش هاي ساخت استخربتني
1- استفاده از بتن مسلح تحت فشار به منظور كسب اطمينان از اين كه ديوارها و كف استخر به صورت دائمي در حالت فشاري باقي خواهند ماند.البته از اين روش مي توان براي معابر پيرامون كاسه استخر و كف مناطق مرطوب نيز استفاده كرد كه البته اين بستگي به شيوه طراحي دارد.
2- استفاده از بتن مسلح به صورت ساندويچي كه اين روش موجب افزايش شديد بار مرده سازه مي شود.
3- استفاده از بتن مسلح با روكش هاي pvc2 ،روكش هاي مشابه يا روكش هاي ضد آب تزييني به صورت پاششي
نكته ديگري كه بايد براي فضاي خالي سازه اي مورد توجه قرار گيرد آن است كه اندازه آن بايد طوري باشد كه يك فردبالغ قادر به عبوراز ميان آن براي بازديد از سازه و در صورت لزوم انجام تعميرات لازم باشد.اين بخش از سازه بايد مجهز به تاسيسات روشنايي دائمي و پريز برق باشد.
ساخت استخرهاي شنا با بتن پاشيدني
انجمن بتن آمريكا بتن پاشيدني را ملاط يا بتوني تعريف مي كند كه به صورت پنوماتيكي و با سرعت بالا بر روي سطوح پوشيده مي شود.در كشور انگلستان گاهي از اصطلاحات (گونيت)به جاي بتن پاششي استفاده مي كنند.مزاياي بتن پاششي را مي توان در موارد زير خلاصه كرد:
1-با اين روش ديگر نيازي به استفاده از قالب هاي بتني كه هزينه بالايي دارند نخواهند بود.
2-بدون تحميل هزينه ي سرسام آور به پروژه مي توان استخر را به هر شكل دلخواهي ساخت.
3- با اين روش مي توان سرعت ساخت را افزايش داد.
4-با استفاده از بتن پاششي مي توان استخر را در سايت هاي شلوغ كه دسترسي به مواد و تجهيزات با محدوديت هاي با محدوديت هاي بسياري همراه است به كار گرفت.مزيت اين روش آن است كه براي بتن ريزي در ميان آرماتورها با استفاده از يك دستگاه بتن پاش مجهز به لوله خرطومي مي توان حداقل تا فاصلهft)8 32) m100عمليات بتن ريزي را انجام داد.
البته در كنار مزاياي ياد شده اين روش معايبي هم دارد:
1-در اين مورد مشكل نفوذ آب به زير پوسته استخر و معلق شدن آن كه مي تواند موجب آسيب رساندن به سازه استخر شود بسيار جدي است.حتما بايد بررسي هاي لازم در اين زمين انجام شود.
2-براي كسب اطمينان از اين كه بتون ريزي در تمامي آرماتوربندي به خوبي انجام گرفته است،متصدي دستگاه بتون پاش بايد از تجربه و مهارت كافي برخوردار باشد.رعايت اين نكته به ويژه در محل تلاقي ديوارها و كف از اهميت بيشتري برخوردار است.
3-در اين روش به دليل عدم استفاده از قالب هاي بتني،آسيب پذيري سازه بتني در مرحله ساخت نسبت به دماهاي بسيار پايين در فصل زمستان بيشتر است.
حهحترين معياري كه در اين روش بر نتيجه نهايي تاثير گذار است تجربه و مهارت فردي است كه با دستگاه كار مي كند.
استخرهاي آب بندي شده با وينيل
اين استخرها با استفاده از چارچوب هاي پليمري يا فلزي و در برخي از موارد با استفاده از بلوك هاي بنايي يا چوب هاي فشرده بر روي زمين و يا پس از گود برداري در داخل زمين ساخته مي شوند.بر روي اين قاب ها،صفحات پيش ساخته و نصب ساده تر آنها در مقايسه با استخرهاي بتني كمتر است.
اين دسته از استخرها در ابعاد كوچك گاهي به صورت يك مجموعه يكپارچه نيز در اختيار مشتريان قرار مي گيرد و كاربر قادر است آن را بر مبناي دستورالعمل ارائه شده در مكان مورد نظر مستقر سازد.جنس چهارچوب اين استخرها معمولا تحت تاثير عواملي مانند نياز مصرف كننده،موقعيت قرار گيري استخر و بودجه در نظر گرفته شده تعيين مي شود.
صفحاتي كه پوسته استخر را تشكيل مي دهند معمولا از جنس فولاد،آلومينيوم يا انواع پليمرها ساخته مي شود.
صفحات فولادي تقويت شده با ميلگرد هاي افقي و عمودي به قطعات كوچكتري برش داده مي شوند و در كنار يكديگر شكل نهايي استخر را ايجاد مي كنند.در اين استخرها به منظور جلوگيري از مشكلاتي مانند زنگ زدن،صفحات و تقويتي هاي آنها از جنس گالوانيزه ساخته شده يا بر روي آنها از روكش هاي محافظ استفاده ميشود.
صفحات پليمري نسبت به ساير گزينه ها بيشترين هزينه را به همراه دارند.وزن آنها بسيار كم و مقاومت آنها در برابر خوردگي بسيار زياد است.صفحات پليمر به همراه تقويتي هاي مربوطه به شكل هاي مورد نظر قالب گيري مي شوند.
استخرهاي فايبر گلاس
استخرهاي فايبر گلاس گروه ديگري از استخرها هستند كه از يك پوسته فايبر گلاس يا اكريليك ساخته مي شوند.متناسب با نوع طراحي مي توان اين استخرها را به صورت يك واحد يكپارچه يا قالب هاي مجزا ساخت.
اين نوع استخرها به ويژه به عنوان استخرهاي روزميني بسيار مناسب بوده و از نطر اقتصادي نيز مقرون به صرفه است.در اين نوع استخرها پوسته فايبر گلاس به صورت بر روي يك قاب نگه دارنده فلزي پليمري قرار مي گيرد.
از معايب استخر فايبر گلاس اين است كه پوسته استخر بعد از ساخت بايد به صورت يكپارچه تا محل بهره برداري حمل شده و در نهايت بر روي فونداسيون مربوطه قرار گيرد.گاهي اوقات فقدان فضاي كافي براي عبور پوسته از در خروجي مجموعه تا محل كاسه استخر موجب مختل شدن پروژه مي شود.همچنين متناسب با اندازه استخر،اغلب استفاده از جرثقيل براي حمل پوسته براي حمل پوسته و قرار دادن آن در محل كاسه استخر ضروري است.
استخرهاي چوبي
بعضي از استخرها با انواع مختلف چوبهاي سكويا ،سرو،ساج،ماهون و غيره ساخته مي شوند.البته اين دسته از استخرها را از هرنوع چوبي مي توان ساخت،ولي انواع ياد شده در گروه مقاوم ترين و بهترين ها هستند.
روكش ها و روش هاي آب بند كردن سازه استخرها
پس از اجراي سازه استخرها نوبت به آن ميرسد كه نماي سطح كاسه استخر ،شامل كف و جداره آن آببندي و روكش شود.استفاده از روكش بر روزي نماي سطح كاسه استخر هم به جهت افزايش عمر مفيد سازه و هم به جهت زيبايي ظاهري مورد توجه قرار مي گيرد.
روش هاي مختلفي كه به منظور آب بندي كردن سازه و ايجاد نمايي دلپذير و زيبا در استخرها مورد استفاده قرار مي گيرندرا مي توان در گروههاي زير تقسيم بندي كرد:
1-اندودكاري
2-كاشي كاري
3-رنگ ها و روكش ها
4-روكش هاي فايبر گلاس
5- روكش هاي pvc
6-شن و ماسه و سنگدانه ها
اندودكاري
اندود كاري در واقع يكي ازاصلي ترين و قديمي ترين روش هاي آب بندي كردن جداره خارجي كاسه استخر به شمار مي رود.با استفاده از اين روش مي توان نماي كاسه استخر را به رنگ سفيد يا رنگ هاي ديگر تغيير داد.
در اين روش مخلوطي از گچ يا آهك به همراه ماسه و آب كه حاصل از گچ يا آهك به همراه ماسه وآب كه حاصل آن يك ماده خميري شكل است با استفاده از ماله بر روي سطح خارجي سطح استخر كشيده مي شود به اين ترتيب با تبخير آب مخلوط ياد شده،سطح سخت و همواري ايجاد مي شود كه مقاومت بالايي در برابر نفوذ آب دارد.گاهي اوقات علاوه بر اندود كاري داخل كاسه استخر،در حاشيه ها،هم تراز با سطح آزاد آب و درست در قسمت زيرين قرنيز حاشيه،از يك رديف كاشي نيز استفاده مي شود.
در استخرهاي اندودكاري شده ممكن است پس از مدتي در برخي از قسمتها لكه هايي ايجاد شود كه براي از بين بردن آنها مي توان از محصولات لكه بر مختلفي كه در بازار موجود است استفاده كرد.
اما در مواردي كه لكه هاي ايجاد شده در نتيجه مواد شيميايي،رسوب كردن مواد معدني،آلودگي يا غيره باشد،زمان اسيد شويي سطح استخر فرا رسيده است.آنچه در هنگام اسيد شويي اتفاق مي افتد آن است كه لايه نازكي از اندودكاري سطح به واسطه اسيدها برداشته شده و سطح تميز و هموار زيرين آن باقي مي ماند.بنابراين تنها در مواقعي كه ضرورت داشته باشد،بايد از روش اسيدشويي استفاده كرد.چرا كه اسيد شويي بي دليل تنها عمر مفيد نماي سطح را كاهش مي دهد.
لازم به ذكر است به دليل خطراتي كه كاركردن با اسيدها به همراه دارد و گازهاي سمي توليد شده در هنگام اسيدشويي،اين كار فقط بايد توسط تكنيسين هاي مجرب انجام شود.
كاشي كاري
در مواردي كه مسائل اقتصادي براي كارفرما اهميت چنداني ندارد و بودجه كافي براي اجراي پروژه موجود است،كاشي كاري يكي از بهترين انتخاب ها براي پوشاندن نماي سطح كاسه استخر به شمار مي رود.
از ميان تمام روش هاي ياد شده كاشي كاري پرهزينه ترين روش به شمار مي رود.
اولين مزيت كاشي كاري اين است كه تميز كردن كاسه استخر به سادگي امكان پذير خواهد بود.به لحاظ چشم انداز ظاهري نيز با استفاده از كاشي كاري مي توان نماي بسيار زيبايي را در استخر ايجاد كرد.
حتي در مواردي كه به دليل ملاحظات اقتصادي كارفرما قصد كاشي تمام قسمت هاي كاسه استخر را نداشته باشد،مي توان ابتدا تمام كاسه استخر را اندودكاري كرد و در پايان قسمت هاي منتهي به پلكانقسمت هاي فوقاني ديوارها و بخش هايي از كف را با انواع مختلف كاشي ها و موزاييك ها تزئين كرد.
رنگ ها و روكش ها
در مواردي كه به دليل محدوديت بودجه امكان استفاده از كاشي ها يا موزاييك ها وجود نداشته باشد،به عنوان نماي سطح كاسه استخر مي توان از رنگ ها يا روكش هاي مناسبي كه به اين منظور توليد مي شوند استفاده كرد.
استفاده از رنگ ارزان قيمت ترين روش براي پوشاندن نماي سطح كاسه استخر به شمار مي رود.البته اين ارزان بودن به قيمت كاهش عمر مفيد نماي سطح استخر تمام مي شود.چرا كه رنگ ها در ميان ساير روش ها كوتاهترين طول عمر را دارند.
در مناطقي كه سطح آب هاي زير زميني بالاست،استفاده از رنگ به عنوان نماي سطح كاسه استخر جندان توصيه نمي شود.چرا كه اين استخرها هرچند سال يكبار بايد به طور كامل از آب تخليه و مجددا رنگ شوند.
بنابراين اگر سطح آب زير زميني در محل سايت بالا باشد و در هنگام طراحي فشار ناشي از آب هاي سطحي لحاظ نشده باشد ،احتمال ترك برداشتن پوسته استخر وآسيب ديدن آن بسيار بالاست.
مهمترين مشخصاتي كه بايد در هنگام انتخاب روكش استخرهاي شنا در نظر گرفته شود عبارتند از:
1- روكش به كار رفته از نظر رنگ و ظاهر بايد زيبايي كافي را داشته باشد.
2- اين روكش بايد سطح هموتر و نفوذناپذيري داشته و به راحتي قابل تميز كردن باشد.
3- اين روكش بايد قابليت محافظت از لايه زيرين را داشته باشد.
4- از آنجا كه در بسياري از استخرها لايه زيرين از جنس سيمان يا بتن است،اين روكش نبايد تاثير نا مطلوبي بر خواص و مقامت آنها بر جاي بگذارد.
5- اين روكش بايد به اندازه كافي كشسان باشد چرا كه پوسته استخر در حين پر و خالي شدن،با تغيير دماي آب و يا حركت اندك فونداسيون به ميزان جزئي حركت مي كند.
6-اصلي ترين انواع رنگ ها و روكش هاي مورد استفاده در
استخرهاي شنا را مي توان در موارد زير خلاصه كرد:
1-رنگهاي پليمري حاوي كلر
2-روكش هاي اكريليك،اپوكسي،پلي يورتان
3-رنگهاي با پايه سيمان
رنگ هاي پليمري كلردار:
استفاده از اين نوع رنگ ها براي هردو استخرهاي سرپوشيده و سرباز بسيار متداول است.اين رنگها معمولا متشكل از پليمر كلردار،مواد نرم كننده،رنگدانه هاي خنثي و يك عامل ضخيم كننده يا ژله مانند هستند.
يكي از معايب اين نوع رنگها آن است كه سازندگان آنها معمولا توصيه مي كنند كه رنگ در محدوده دما و رطوبت مشخصي باقي بماند كه اين مشخصه در استخرهاي سرباز كمي دور از دسترس است.
روكش هاي اكريليك،اپوكسي و پلي يورتان:
اين رنگها معمولا در محدوده استاندارد توليد مي شوند و نتيجه مطلوبي را به همراه دارند.رزين هاي اپوكسي و پلي يورتان به شدت به سطوح بتني،اندودكاري شده و روكش هاي كف مي چسبند.
عوامل مهمي كه از در هنگام استفاده از اين رنگها بايد رعايت شوند عبارتند از:
1-درصد رزين مورد استفاده در رنگ دقيقا بايد بر مبناي توصيه هاي سازنده باشد.
2-كيفيت آماده سازي لايه زيرين نقش بسيار مهمي در كيفيت نهايي رنگ دارد كه در اين زمينه بايد به دستورالعمل هاي توليد كننده رنگ توجه شود.
رزين هاي اپوكسي قابليت دوام بسيار بالايي دارند و سطح هموار و كاشي مانندي را ايجاد مي كنند.روكش هاي اپوكسي به ويژه براي استخرهاي فايبر گلاس بسيار مناسب هستند.چراكه اين رنگها خيلي زود با سطح فايبر گلاس چسبيده و لايه بسيبار پايدار و با دوامي را تشكيل مي دهند.
روكش هاي فايبر گلاس
فايبر گلاس نوعي روكش است كه براي آب بند كردن استخر مورد استفاده قرار مي گيرد.اين روكش براي اولين بار در دهه استفاده1960شد.
پس از آن بود كه براي ساخت استخرهاي خانگي و استخرهاي كوچك مورد استفاده قرار گرفت.اما اين روكش ها براي استخرهاي عمومي نتيجه مطلوب را به همراه نداشته است.
اين نوع روكش ها معمولا به طور كامل در ناحيه ديوارها و كف به پوسته استخر متصل مي شوند.همچنين براي استخرهاي بتني بهترين نتيجه را به همراه خواهند داشت.
روكش هاي فايبر گلاس نماي بسيار زيبايي را در استخر ايجاد ميكنند ولي برخي ملاحظات هم بايد در مورد آنها رعايت شود:
1- رزين پلي استر خاصيت منقبض شدن بسيار شديدي دارد كه اين مشخصه موجب ايجاد تنش در زوايا ،گوشه ها ونقاط ورودي لوله ها به سازه استخر مي شود كه نتيجه آن ايجاد ترك در پوسته استخر خواهد بود.
روكش هاي pvc
براي آب بند كردن استخرها ،به ويژه استخرهاي كوچك خانگي معمولا از انواع مختلفي از درزگيرهاي انعطاف پذير استفاده مي شود.ماده اي كه براي آب بند كردن استخرهاي شنا مورد استفاده قرار مي گيرد ،استخرهاي آب بندي شده با وينيل گفته مي شود.
براي استفاده از مواد آب بندكننده اي مانند pvc،سازه استخر بايد كاملا هموار و يكنواخت باشد.همچنين در صورت وجود آب هاي زير سطحي،پوسته استخر بايد در برابر نفوذ آب به داخل استخر مقاوم باشد.
يكي از مزاياي لايه هاي آب بندي كننده pvcآن است كه مي توان آن را با الگوها و رنگهاي مختلف و زيبايي به كار گرفت.عمر مفيد اين روكش ها را معمولا بين 6 تا 10 سال تقريب مي زنند.
توصيه هايي كه براي افزايش هرچه بشتر عمر مفيد استخرهاي آب بندي شده با وينيل:
1-آب استخر بايد از نظر شيميايي وضعيت متوازني داشته باشد.كاهش phآب به زير هفت موجب اسيدي شدن آب ،چين خوردن پوسته آب بند كننده وينيل و آسيب ديدن آن مي شود.
2-مقدار مواد ضدعفوني كننده مورد استفاده آب استخر بايد در محدوده متداول نگه داشته شود.در صئرت كم بودن مقدار ماده ضدعفوني كننده احتمال رشد جلبك و خزه در داخل آب و ايجاد لكه بر روي پوسته استخر افزايش مي يابد.از طرفي ،غلظت بيش از حد مواد ضدعفوني كننده موجود در آب نيز موجب چين خوردن پوسته وينيل مي شود.
3-براي تنظيم phآب به افزودن اسيد هيدروكلريك(جوهرنمك)اكتفا نكنيد.چرا كه در صورت عدم تركيب مناسب اين اسيد با آب،احتمال صدمه ديدن نقش و نگارهاي داخل استخر و پوسته خارجي آن تحت تاثير اسيد بسيار زياد خواهد بود.
4-براي جلوگيري از كمرنگ شدن پوسته استخر به واسطه واكنش شيميايي بين مواد شيميايي موجود در آب،پيش از افزودن يك ماده شيميايي جديد به آب استخر ،زمان كافي را صبر كنيد تا ماده شيميايي اول به طور كامل در مدار گردش آب استخر جريان پيدا كند وسپس ماده دوم را به آن اضافه كنيد.
5-همواره پيش از خالي كردن استخرهاي آب بندي شده با وينيل با افراد متخصص مشورت كنيد.چرا كه ممكن است پس از خالي كردن آب استخر،لايه آب بند كننده مينيل منقبض شده و پس از پر كردن مجدد دچار چين خوردگي يا اعوجاج شود.
سنگفرش كردن معابر داخل استخر
براي سنگفرش كردن معابر داخل استخر از مواد و روش هاي مختلفي مانند بتن معمولي (بتن بدون آرماتور)،بتن مسلح،بلوك هاي ورقه از جنس پيش ساخته،سنگهاي طبيعي،خاك رس،مواد ديگري مانند آسفالت ويا ماداكام روكش شده استفاده كرد.
نكته قابل توجه آن است كه براي سنگفرش كردن معابر پيرامون كاسه استخر و ساير مناطق مرطوب هرگز نبايد از سنگهاي مرمر قالب گيري شده يا طبيعي استفاده كرد.
چرا كه اين سنگها علي رغم زيبايي ظاهري،به ويژه پس از مرطوب شدن،سطحي بسيار لغزنده پيدا مي كنند كه موجب سر خوردن شناگران و ايجاد خطر براي آنها مي شود.
نماي سطح ديوارهاي سالن استخر
انتخاب نماي جذاب و با دوام براي سطح ديوارهاي سالن استخر مستلزم دقت فراوان به شرايط داخلي استخر است.
افزايش روز افزون هزينه مواد و هزينه كار موجب شده است كه طراحي برخي از استخرها صرفا با استفاده از مصالح ساختماني و مواد مورد استفاده در سازه استخر انجام گيرد،به طوري كه ضمن ايجاد نماي زيبا و قابل قبول در استخر عمر مفيد بالايي نيز داشته باشند.چنين روش هايي معمولا در سازه هاي بتوني مورد استفاده قرار مي گيرند.مزيت بتن آن است كه در برابر رطوبت،دماي تقريبا بالا و تركيبات حاوي كلر دچار خوردگي نمي شود.البته در سطوح بتني گاهي لكه ها و شوره هايي ايجاد مي شود كه اغلب اوقات به سختي قابل رويت است.البته با استفاده از مواد سيليكوني دفع كننده آب مي توان تا حد زيادي از بروز اين مشكل جلوگيري كرد.
رويه و روكش موتورخانه و انبار مواد شيميايي
در حقيقت بتن پيش ساخته يا بتن قالب گيري شده با كيفيت بالا براي موتورخانه استخر و كف انبار نگه داري مواد شيميايي مناسب نيست.به منظور دستيابي به حداكثر قابليت دوام،بهتر است در اين بخش از رزين هاي پليمري مانند اپوكسي يا پلي يورتان استفاده شود.براي استخرهاي هتل ها و استخرهاي خانگي معمولا ضرورتي ندارد كه ضخامت روكش بيش ازmm 1باشد.براي استخرهاي بزرگتر و استخرهاي عمومي گاهي ضخامت بهmm 4-3افزايش داده مي شود.
سراميك ها وموزاييك ها
به طور كلي دونوع موزاييك در استخرها مورد استفاده قرار مي گيرد.موزاييك هاي سراميكي و موزاييك هاي شيشه اي.از اين ميان موزاييك هاي سراميكي كاربرد بيشتري در استخرهاي شنا دارند.اين موزاييك ها به ويژه براي استخرهاي با شكل نا متقارن و استخرهايي كه با بتن پاششي ساخته مي شوند مناسب هستند.اين موزاييك ها به صورت تماما لعابدار ساخته مي شوند و بنابراين مقاومت بسيار زيادي در برابر انجماد دارند.
موزاييك مرمري
موزاييك هاي مرمري به ويژه در ديوارها و كف اسنخرهاي خانگي مورد استفاده قرار مي گيرد.به منظور كسب اطمينان از همراه بودن سطح،اين موزاييك ها بايد بر روي اندودكاري سيمان –شن و روكش كف استفاده شود.البته در صورت از اين موزاييك ها در كف مناطق مرطوب استخر،براي جلوگيري از لغزنده شدن بيش از حد آنها بايد تمهيدات لازم پيش بيني شود.
مروري سريع بر مطالب اين فصل
-حداقل اندازه توصيه شده براي طول و عرض استخرها به ترتيبm(19.7ft) 6وm(13.1ft) 4با حداقل عمق m(3.3ft)1است.
-به طور استاندارد طول استخر معمولا به صورت مضربي ازm(328ft) 100تعيين مي شود.عرض آن نيز بايد بر مبناي تعداد خطوط شنا كه عرض هر يك معمولا m(6.6ft)2.0در نظر گرفته مي شود.
-استخرهاي عمومي كه براي برگزاري مسابقات شنا نيز نيز از آنها استفاده مي شود معمولا به طولm(82ft) 25 با شش تا هشت مسير شنا طراحي مي شوند.
-عمق استخرهاي واتر پولوي استاندارد براي بازي هاي المپيك حداقلm(5.9ft) 1.8براي رده هاي سني پايين حداقلm(3.9ft) 1.2بايد باشد.ابعاد استخر شناي واترپولو براي مسابقات باشگاهي و المپيك به ترتيب25*12.5m(65.6*41ft) وm(98.4*56.6ft) 30*20 بايد باشد.
-به دليل كاربري خاص،تمامي استخرهاي درماني به صورت سرپوشيده ساخته مي شوند.
-استخرهاي درماني معمولا در ابعاد 10*5m(32.8*16.4ft)و با عمقي بين 0.9-1.2m(3-3.9ft)
-كف استخرهاي درماني بايد بدون شيب وكاملا يكنواخت ساخته شود.
-حداكثر شيب كف استخر براي كودكان و شناگران مبتدي در هر يك متر بايد حداكثر يك به چهل(بيست و پنج ميلي ليتر در هر يك متر طول باشد.
تاسيسات الكتريكي استخرها
در استخرهاي شنا؛استخرهاي تزييني،جكوزي ها،سوناي خشك و سوناي بخار به دليل خاصيت رسانايي آب و ماهيت مرطوب فضاي استخر،احتمال ايجاد شوك الكتريكي و آسيب هاي جاني بسيار زياد است .تاثير شوك الكتريكي بر بدن افرادي كه تمام يا بخشي از بدن آنها در داخل آب است بسيار شديدتر و خطرناك تر از زماني است كه دست فرد بر روي زمين خشك با سيم برق تماس پيدا كند.شرايط مرطوب محيط استخرها موجب مي شود كه شناگران در محيط استخر در برابر شوك الكتريكي و خطرات مرتبط با آن بسيار آسيب پذير باشند.چرا كه بدن شناگران در داخل آب مقاومت بسيار كمتري نسبت به عبور جريان برق از خود نشان داده و به عنوان مسير موثر عبور جريان از آب به زمين عمل مي كند.
حتي در صورتي كه شناگر با تجهيزات و مدارهاي الكتريكي متصل به زمين نيز تماس نداشته باشد،احتمال ايجاد شوك الكتريكي و بي تحرك ماندن فرد به واسطه اختلاف پتانسيل خود آب بسيار زياد است.
البته شوك ناشي از اين اختلاف پتانسيل چندان خطرناك نيست اما
از آنجا كه فرد در داخل آب قرار دارد در صورت بي تحرك شدن بدن وي احتمال غرق شدن او در آب زياد است.
در محيط هاي بسيار مرطوب ماننداستخر كه بدن افراد در اكثر اوقات تماما داخل آب است .به منظور حفاظت از شناگران در برابر شوك الكتريكي معمولا از يك يا چند روش زير استفاده مي شود:
-استفاده از تجهيزات الكتريكي ولتاژپايين
-تجهيز مدارهاي الكتريكي به رله عيب اتصال زمين
-عايقكاري تجهيزات الكتريكي
-همبند كردن اجزاي فلزي براي يكسان سازي اختلاف پتانسيل
-مجزا سازي تجهيزات و مدارهاي الكتريكي به صورت فيزيكي
حداقل فواصل مورد نياز براي استخرهاي سرباز
سيم هاي هوايي
حداقل سيم هاي هوايي برق در استخرهاي سرباز از سطح آب استخر يا سطح پيرامون مجاور به كاسه استخر در تمامي جهات بايدm(22 1/2ft) 6.9باشد.
فاصله افقي اين سيمها از جداره داخلي كاسه استخر نبايد ازm(10ft) 3و از تخته شيرجه كمترازm(14 1/2ft) 4.4باشد.
سيم كشي هاي زير زميني
سيم كشي هاي زيرزميني در زير كاسه استخرها يا در فاصله افقي m(5ft)1.5از كاسه استخر مجاز نيست.مگر در صورتي كه سيم كشي براي تامين برق مورد نياز تجهيزات الكتريكي كاسه استخر اجرا شده باشد.در صورتي كه تحت هيچ شرايطي امكان تامين حداقل فاصله ياد شده وجود نداشته باشد،سيم كشي زير زميني بايد با استفاده از معابر فلزي صلب(RMC)،معابر فلزي محافظ(IMC)يا معابر كابل غير فلزي انجام گيرد.
پريز هاي برق
تمامي استخرهاي دائمي در ساختمان هاي مسكوني بايد مجهز به حداقل يك پريز برقV 15A 125 متصل يا20A متصل به انشعاب اصلي مدار الكتريكي ساختمان باشند.فاصله اين پريز از جدار داخلي كاسه استخر بايد بين 3-6M(10-20ft) باشند.شكل 134
پزيطهاي برقي كه براي تامين توان الكتريكي پمپ ها و ساير تجهيزات الكتريكي استخر مورد استفاده قرار مي گيرند،معمولا در فاصله حداقلm(10ft) 3از جداره داخلي كاسه استخر در نظر گرفته مي شوند.بر مبناي استاندارد2 NEC680.2 ،در صورتي كه پريز از نوع تكي متصل به زمين،قفل شونده و مجهز به رله عيب اتصال به زمين باشد،به اين منظور مي توان پريز برق را در فاصله حداقل m(5ft)1.5از جداره داخلي كاسه استخر قرار داد.
كليدها
بر مبناي استاندارد NEC680.8© ،وسائل قطع و وصل جريان الكتريكي مانند كليدهاي فنري و فشاري،قطع كننده هاي مدار (مدارشكن يا كليدهاي اتوماتيك)وتايمرهاي خودكار بايد در فاصله حداقل m(5ft)1.5از جداره داخلي استخر نصب شوند مگر در مواردي كه بين جداره داخلي استخر و محل نصب كليد يك ديوار صلب ،حصار يا موانع دائمي ديگري قرار داشته باشد.كليدهاي بر مبناي استانداردهاي معتبر در فهرست كاربردهاي مورد نظر قرار داشته باشندرا مي توان در فاصله اي كمتر از مقدار ياد شده نيز نصب كرد.راه اندازي اين كليدها به منظور جلوگيري از تماس دست كاربران با سيم هاي برق معمولا به صورت پنوماتيك يا با استفاده از ساير روش ها انجام مي گيرد.
تاسيسات روشنايي داخل كاسه استخر
به طور كلي،تاسيسات روشنايي مورد استفاده در استخرها بر مبناي دو ولتاژ 120ولت و 12 ولت يكسان است.از آنجا كه تاسيسات الكتريكي داخل كاسه استخر در تماس با آب خنك مي شوند،تمامي تاسيسات روشنايي زير آبي حداقل بايد به اندازه mm(180in)450 پايين تر از سطح آب استخر نصب شوند،مگر در مواردي كه بر مبناي طراحي و ساخت تاسيسات مربوطه بر مبناي عمق كمتري انجام گرفته است حتي در صورتي كه بخشي از آب استخر به واسطه تبخير كاهش يابد،تاسيسات روشنايي هرگز در معرض هوا قرار نخواهند گرفت. اين تاسيسات معمولا گرماي بسيار زيادي توليد مي كنند كه اين گرما توسط آب استخر گرفته مي شود.ولي در صورتي كه به هر دليلي سطح آب استخر به اندازه اي كاهش يابد كه اين تاسيسات در معرض هوا قرار گيرند،گرماي توليد شده توسط آنها گاهي به اندازه اي است كه در صورت تماس افراد با آن موجب سوختگي پوست شناگران شود.
به طور كلي تاسيسات روشنايي مورد استفاده در كاسه استخر به چهار گروه تقسيم بندي مي شوند:
1-تاسيسات روشنايي با كاسه مرطوب
2-تاسيسات روشنايي با كاسه خشك
3- تاسيسات روشنايي بدون كاسه
4-تاسيسات روشنايي ديواري:اين نوع تاسيسات روشنايي به ندرت در استخرهاي خانگي و استخرهاي خصوصي كوچك مورد استفاده قرار مي گيرند.
تاسيسات روشنايي با كاسه مرطوب
تاسيسات روشنايي با كاسه مرطوب پس از نصب در داخل استخر به طور كامل در زير آب قرار مي گيرند.اين تاسيسات در محل يك گلويي مملو از آب در داخل كاسه استخر جاي مي گيرند و مجهز به سيم هاي انعطاف پذير برق هستند.
روكش سيم كشي تاسيسات روشنايي با كاسه مرطوب
سيم كشي بين كاسه مرطوب و جعبه تقسيم اين دسته از تاسيسات روشنايي بايد به همراه معابر فلزي مقاوم در برابر خوردگي (RNC)،معابر غير فلزي صلب يا معابر غير فلزي انعطاف پذير ضدآبLFNC2) )انجام شود.
به طور معمول براي سيم كشي اين دسته از تاسيسات روشنايي از كابل ها يا سيم هاي برق انعطاف پذير و سيم هاي مسي عايق كاري شده با اتصال به زمين استفاده مي شود.
در صورتي كه براي سيم كشي اين تجهيزات از معابر غير فلزي استفاده شود،بايد از سيم مسي عايقكاري شده 8AWGاستفاده شود.بنابراين اندازه معابر عبور سيم ها بايد به اندازه اي باشد كه امكان عبور سيم انعطاف پذير و سيم مسي عايق كاري شده 8AWGاز ميان آن وجود داشته باشد.قسمت انتهايي سيم اصلي تامين برق و سيم زمين تجهيزاتي كه در مدار سيم كشي آنها از سيم 8AWGاستفاده شده است ،به منظور محافظت در برابر خوردگي در محل كاسه تر بايد با استفاده از تركيبات پركننده مورد تاييد پوشيده شود.
سيم كشي بين جعبه تقسيم تاسيسيات روشنايي استخر و منبع تغذيه بايد با استفاده از معابر نوع RNC،IMC،RMC،LFNCاجرا شود.
جعبه تقسيم
جعبه تقسيم هايي كه در فضاي استخر و براي تامين برق تاسيسات روشنايي زيرآبي مورد استفاده قرار مي گيرند علاوه بر دارا بودن وروردي لوله هاي عبور سيم ها يا سر هاي پيچي بايد مقاومت كافي در برابر خوردگي را نيز داشته باشند.اين دسته از جعبه هاي تقسيم معمولا از جنس برنج ،پليمر يا مس ساخته مي شوند و در آنها ترمينال هاي زمين بيشتري در نظر گرفته مي شود.
جعبه هاي تقسيم متصل به لوله هاي عبور سيم كه پوسته يك سيستم روشنايي يا چراغ با كاسه مرطوب را تشكيل مي دهند بايد به اندازه
mm(4in)100 بالاتر از سطح زمين يا به اندازهmm(8in) 200از بالاترين سطح آب كاسه استخر (هركدام در ارتفاع بالاتري قرار گيرد)نصب شوند.
توزيع برق در استخرها
تابلو برق تجهيزات استخر
در ساختمان هاي نوساز براي تامين برق مورد نياز تجهيزات مورد استفاده در استخر اغلب از تابلو برق هاي مجزا استفاده مي شود.البته برق مورد نياز الكتروموتورها،تاسيسات روشنايي و ساير تجهيزات الكتريكي را مي توان از تابلو برق اصلي ساختمان يا تابلو برقي كه قبلا به منظور ديگري نصب شده است نيز تامين كرد.
تجهيزات قطع جريان
علاوه بر تاسيسات روشنايي تمامي تجهيزات الكتريكي استخرها نيز بايد مجهزبه تجهيزاتي باشند كه با استفاده از آنها بتوان جريان برق را در تمامي سيم هاي غير زمين اين تجهيزات قطع كرد.در ساختمان هاي نوساز نيز در مواردي كه تجهيزات الكتريكي استخر در همان ساختمان يا در محل مشخصي به همراه تابلو برق متصل به آن نصب شده اند،از تجهيزات محافظ اضافه بار مي توان به عنوان قطع كننده هاي جريان بهره گرفت.
زمين كردن تجهيزات
در مواقعي كه تابلو برق تجهيزات استخر در داخل ساختمان قرار دارد،در نظر گرفتن يك سيم عايقكاري شده براي اتصال تجهيزات به زمين الزامي است.
در آن دسته از تاسيسات الكتريكي كه تابلو برق با فاصله از تجهيزات الكتريكي قرار دارد سيم نول(خنثي)و سيم تجهيزات هر دو به تابلو برق استخر متصل نمي شوند.در عوض،سيم زمين تجهيزات كه از جنس آلومينيوم يا مس است،مستقيما به الكترود زمين سازه استخر متصل مي گردد.
شكل 14
زمين كردن ،همبند كردن و محافظ عيب اتصال زمين
در استخرها ،آبنماها،جكوزي ها يا تاسيسات مشابه زمين كردن تجهيزات الكتريكي و همبند كردن تمامي اجزاي رساناي موجود در سازه تضمين كننده ايمني كاربران در هنگام استفاده از استخر خواهد بود.
اتصال صحيح تجهيزات الكتريكي به زمين از بروز مشكلاتي مانند شوك الكتريكي جلوگيري به عمل مي آورد و در صورت عيب اتصال زمين به دليل وجود مسير موثر جريان عيب اتصال زمين،جريان الكتريكي از اين مسير عبور مي كند و به اين ترتيب تجهيزات محافظ اضافه بار به سرعت فعال شده و جريان برق مدار را قطع مي كنند.
مسير موثر جريان عيب اتصال زمين عبارت است از يك مسير عبور جريان الكتريكي دائمي با امپدانس پايين كه به منظور هدايت جريان الكتريكي در شرايطي كه در سيم كشي متصل به بين منبع تغذيه عيب اتصال زمين وجود دارد،طراحي و اجرا مي شود.
زمين كردن
تجهيزات الكتريكي استخرها شامل تاسيسات روشنايي،جعبه هاي تقسيم و ترانسفورمرها معمولا مجهز به ترمينال هاي مخصوص براي اتصال تجهيزات با سيم زمين 8AWGهستند.
تجهيزاتي كه بر مبناي استاندارد NEC680.6بايد با استفاده از سيم هاي رساناي عايق كاري شده به زمين متصل شوند عبارتند از:
-تاسيسات روشنايي زير آبي به استثناي آن دسته از سيستم هاي ولتاژپايين كه با ولتاژ كاركرد آنهاV 15و كمتر است.
تجهيزات الكتريكي نصب شده در فاصلهm(5ft) 1.5از جداره داخلي كاسه استخر يا مخازن نگهدارنده آب
-پمپ هاي گردش آب و تجهيزات الكتريكي مرتبط با آنها
-جعبه هاي تقسيم
-محفظه ترانسفورمرها براي تاسيسات روشنايي زير آبي با ولتاژv12
-رله هاي عيب اتصال زمين
-تابلو برق هايي كه زير مجموعه اي از تابلو برق اصلي ساختمان هستند و براي تامين برق تجهيزات الكتريكي استخر مورد استفاده قرار مي گيرند.
همبند كردن
نكته اي كه در ابتدا بايد مورد اشاره قرار گيرد آن است كه همبند كردن اجزاي رسانا با اتصال آنها به زمين يكسان نيست.در استاندارد NEC680.26 براي روشن كردن مساله تصريح شده است كه براي همبند كردن اجزاي فلزي استفاده از سيم هاي مسي 8AWGيا بزرگ تر و امتداد آن ها تا تابلو برق هاي با فاصله،تجهيزات برق رساني يا الكترودها ضرورتي به همراه ندارد.
تامين يكپارچگي
براي همبند كردن اجزاي فلزي بر خلاف آن چيزي كه درباره زمين كردن مدارهاي الكتريكي گفته شد،ضرورتي براي ايجاد يك مسير موثر جريان عيب اتصال زمين وجود ندارد.
همبند كردن عبارت است از اتصال اجزاي فلزي به يكديگر به منظور يكپارچگي الكتريكي و مكانيكي آنها با يكديگر كه اغلب با استفاده از سيم هاي رسانايي انجام گيرد كه اصطلاحا به آنها پل گفته مي شود.
اجزاي فلزي سازه استخر
اجزاي فلزي استخر شامل آرماتورهاي فولادي كه در استخرهاي بتني مورد استفاده قرار مي گيرند،پوسته استخرهاي فلزي كه به وسيله پيچ يا جوشكاري به يكديگر متصل مي شوند.نردبان هاي فلزي،تكيه گاههاي سكوي شيرجه،كفشورها و خطوط تخليه،لوله هاي ورود و خروج آب و ساير اتصالات و اجزاي فلزي مرتبط با استخر بايد با يكديگر همبند شوند.همبند كردن اجزاي فلزي مجزا و كوچك ضرورتي به همراه ندارد.
تجهيزات الكتريكي:
الكتروموتورها،تجهيزات الكتريكي روكش استخرها و ساير تجهيزات الكتريكي مرتبط با آنها نيز بايد همبند شوند.گرمكن هاي استخر نيز بايد بر مبناي معيارهاي استاندارد NEC680.26(E)همبند شوند.الكتروموتور پمپ گردش آب استخر و تجهيزات مرتبط با آن نيز بايد همبند شوند.الكتروموتور پمپ گردش آب استخر و تجهيزات مرتبط با آن نيز بايد همبند شوند،مگر در صورتي كه از دو لايه عايق تشكيل شده باشند.
مدارهاي سيم كشي فلزي و تجهيزات مرتبط با آن ها
در صورتي كه فاصله معابر فلزي سيم هاي برق،كابل هاي با روكش فلزي،لوله هاي فلزي،حصارها و نرده هاي محافظ فلزي و ساير اجزاي فلزي ثابت از جدار داخلي كاسه استخر حداكثرm(5ft) 1.5يا فاصله عمودي آن ها از بالاترين سطح آب در كاسه استخر،كف حاشيه دور استخر و سكوي شيرجه حداكثرm(12ft)3.7 است،اجزاي ياد شده بايد همبند شوند.در مواقعي كه اجزاي ثابت ياد شده توسط يك مانع دائمي از سازه استخر مجزا مي شوند ،نيازي به همبند كردن آنها نخواهد بود.به اين معني كه آن دسته از تجهيزات فلزي كه در داخل ساختمان ،موتورخانه،پاركينگ مجموعه يا ساير فضاهاي محبوس از اين دست قرار مي گيرند،حتي اگر فاصله آنها از جدار داخلي كاسه استخر كمتر ازm 1.5نيز باشد ،نيازي به همبند كردن ندارند.
شبكه همبند مشترك
تمامي تجهيزات و اجزاي فلزي كه پيش از اين مورد اشاره قرار گرفت،بايدبا استفاده از يك سيم مسي رسانا با حداقل اندازه AWG8در يك شبكه مشترك همبند شوند.در اكثر مواقع،آرماتورهاي فولادي كه در استخرهاي بتني مورد استفاده قرار مي گيرند،آبنماهاي تزييني،يا ساير مخارن و حوضچه هاي ذخيره آب به وسيله يك شبكه مشترك همبند مي شوند.البته براي همبند كردن اجزاي فلزي ساير انواع استخرهاي نيز بايد تمهيدات مناسبي در نظر گرفته شود.
رله عيب اتصال زمين
در تمامي تجهيزات الكتريكي كه فهرست آن ها در ادامه اين بخش ذكر شده است،تجهيز مدار به رله عيب اتصال زمين براي حفظ ايمني افراد الزامي است:
-تاسيسات روشنايي ولتاژبالا(V125 )زير آب
-پريزهاي برقV 125كه در فاصلهm(5-20ft) 6-1.5از جداره داخلي استخر قرار دارند.
جداره داخلي كاسه استخر قرار دارند.همچنين تمامي پريزهاي برق تكيv 125وv250بايد مجهز به سيستم اتصال زمين بوده و از نوع قفل شونده باشند.
-مدار الكتريكي روكش هاي برقي استخرها
اآنها ستخرهاي روزميني و موقتي
در استانداردهاي NECوNFPA،استخرهاي روزميني در گروه سازه هاي موقت دسته بندي شده اند و مدارهاي الكتريكي آنها بايد بر مبناي معيارها و ضوابط مربوط به اين گروه از سازه هادر نظر گرفته شود.
طبق استاندارد،پريز برق مربوط به تمامي استخرهاي رو زميني و موقتي بايد مجهز به رله عيب اتصال زمين باشند.ضمن آنكه براي همبند كردن اين استخرها نيز معيار و ضابطه خاصي مشخص نشده است.
نوع پريزي كه براي تامين برق اين نوع استخرها مورد استفاده قرار مي گيرد مي توانند ار نوعgfci،پريط برق معمولي متصل به يك پريز GFCIيا پريز برق مجهز به قطع كننده مدارGFCIباشد.
ساير تجهيزات الكتريكي استخرها
گرمكن هاي الكتريكي
بر مبناي استاندارد NECاستفاده از گرمكن هاي الكتريكي براي گرم كردن كف دور تادور كاسه استخر مجاز است.البته گرمكن هاي الكتريكي را نمي توان برروي استخر نصب كرد.استفاده از كابل هاي گرمايش تشعشعي كه در كاربردهايي مانند ذوب برف مورد استفاده قرار مي گيرند به صئرت توكار در زير كف استخرها امكان پذير نيست.زيرا:
1-تجهيزات گرمايشي الكتريكي در وضعيت كاركرد متداول ،در معرض جريان نشتي زيادي هستند.
2-در صورت ساييده شدن عايقكاري تجهيزات الكتريكي،احتمال وارد شدن شوك الكتريكي به شناگراني كه با پاي خيس از حاشيه استخر عبور مي كنند بسيار زياد است.
معيارهاي نصب گرمكن هاي الكتريكي در كف استخرها عبارتند از:
-گرمكن هاي تشعشعي:اين نوع گرمكن ها بايد در فاصله افقي حداقلm1.5از جداره داخلي كاسه استخر و فاصله عمودي حداقلm3.7از سطح تراز حاشيه استخر نصب شوند.
-واحدهاي گرمايي:واحدهاي گرمايي يا يونيت هيترها علاوه بر كوئل گرمايي مجهز به يك فن نيز هستندو بايد از نوع كاملا بسته يا محافظت شده باشند.
اين واحدها همچنين بايد در فاصله افقي حداقلm1.5از جداره داخلي كاسه استخر نصب شوند.برق مورد نياز براي به كار انداختن فن واحدهاي گرمايي را مي توان با استفاده از يك دو شاخه و پريز تامين كرد.
روكش هاي الكتريكي استخر
معيارهاي مربوط به روكش هاي الكتريكي استخرها در استانداردNEC680*27مطرح شده است .از جمل اصلي ترين مزاياي به كارگيري روكش استخرها مي توان به موارد زير اشاره كرد:
1-افزايش ضريب ايمني افراد به ويژه كودكان و جلوگيري از ايجاد حادثه براي آنها
2-كاهش تلفات گرمايي آب در مواقعي كه استخر مورد استفاده قرار نمي گيرد.
3-به حداقل رساندن ورود اشياي خارجي مانند برگ درختان وآلودگي ها براي مواقعي كه استخر براي يك دوره زماني طولاني استفاده نمي شود.
4-جلوگيري از منجمد شدن آب استخر در روزهاي بسيار سرد زمستان
ملاحظاتي كه بايد در هنگام نصب روكش هاي الكتريكي استخرها در نظر گرفته شودرا مي توان در موارد زير خلاصه كرد:
-موتورهاي الكتريكي،كنترل كننده ها و سيم كشي مربوط به آنها نبايد در فاصله كمتر ازm 1.5از جداره داخلي كاسه استخر قرار داشته باشند.مگر در مواردي كه اجزاي ياد شده توسط يك ديوار،روكش يا مانع دائمي از جداره داخلي استخر جدا شده باشند.كنترل كننده هاي موتور روكش استخر نيز بايد در محلي قابل رويت از استخر نصب شوند.
-موتورهاي الكتريكي در سطحي پايين تر از سطح تراز كف قرار مي گيرند بايد از نوع ضد آب و با محفظه كاملا بسته باشند.
-پريزهاي برقي كه براي تامين برق مورد نياز تجهيزات ياد شده مورد استفاده قرار مي گيرندبايد در فواصل حداقلm(10ft) 3از جداره داخلي استخر نصب شوند.در صورتي كه پريزهاي برق از نوع تكي و قفل شونده بوده و به زمين متصل شده باشند ،مي توان حداقل فاصله آن ها تا جداره داخلي كاسه استخر را تا m(5ft)1.5نيز كاهش داد.
-تمامي موتورهاي الكتريكي و كنترل كننده هاي مربوط به روكش هاي الكتريكي استخر بايد مجهز به رله عيب اتصال زمين باشند.
جكوزي ها
اولين و مهم ترين شباهت استخرها و جكوزي ها آن است كه هر دوي آنها به منظور نگه داري آب براي يك دوره زماني نسبتا طولاني طراحي و ساخته مي شوند.در حال حاضر بسياري از جكوزي هاي كوچك بر خلاف استخرها به صورت واحدهاي يكپارچه و پيش ساخته موجود به فروش مي رسند كه اين مساله كار را بسيار ساده تر كرده است.
كليد اضطراري:به طور كلي،جكوزي ها بايد مجهز به كليد محلي قطع كننده جريان باشند كه در مواقع اضطراري (مانند كشيده شدن موي بلند افراد با شدت زياد به سمت دريچه تخليه)امكان خاموش كردن الكتروموتور وجودداشته باشند.كليد قطع اضطراري بايد در فاصلهm(5ft) 1.5از جكوزي قرار داشته بوده و امكان دسترسي كاربران به آن وجود داشته باشد.
پريزهاي برق:براي تمامي جكوزي هايي كه در خارج از ساختمان به صورت سرباز اجرا مي شوند،بايد حداقل يك پريز برقv 125،A15ياA20مربوط به مدار انشعاب عمومي در فاصلهm 3-1.5از جداره داخلي جكوزي در نظر گرفته شود.
تاسيسات روشنايي:معيارها و ضوابطي كه بايد براي نصب تاسيسات روشنايي دائمي جكوزي ها در نظر گرفته شود.دقيقا همانند چيزي است كه در مورد تاسيسات روشنايي دادمي در استخرها مطرح شد.همچنين علاوه بر اين تاسيسات،در استخرهاي موقتي مي توان از تاسيسات روشنايي استاندارد به همراه دو شاخه استفاده كرد.
زمين كردن و همبند كردن اجزا:تمامي تجهيزات الكتريكي كه در فاصله 1.5متر از جداره داخلي جكوزي قرار دارند بايد به زمين متصل شده و با تمامي تجهيزات الكتريكي مرتبط به سيستن گردش آب همبند شده باشند.تمامي اجزاي فلزي موجود در جكوزي كه در فاصله 1.5متر از جداره داخلي جكوزي قرار دارند بايد از طريق اتصال مستقيم فلز به فلز يا با استفاده از پل همبند كننده به صورت سيم مسي AWG8 با يكديگر همبند شوند.
درجه حفاظت
درجه حفاظت كه اختصارا به صورتIP3بيان مي شود.درجه حفاظت تجهيزات الكتريكي مانند الكتروموتورها ،لامپ ها،پريزها،گرمكن هاي الكتريكي وغيره بر اساس استاندارد كميسيونIECتعريف مي شود.طبق استاندارد اروپايي EN،درجه حفاظت تمامي تاسيسات روشنايي مورد استفاده در استخرها بايد با معيارهاي استانداردEN60598مطابقت داشته باشد.
تامين روشنايي استخرها
تامين روشنايي استخرها از جمله مسايلي است كه بايد بر مبناي سرپوشيده يا سرباز بودن انجام گيرد.استخرهاي سرباز اساسا در طول روز نيازي به استفاده از تاسيسات روشنايي ندارند.بنابراين صرفا در هنگام شب است كه بايد روشنايي كافي در داخل استخر،اطراف و مسير عبور شناگران وجود داشته باشد .اما در استخرهاي سرپوشيده به دليل معماري ساختمان در طول روز براي تامين نور از تاسيسات روشنايي و نور طبيعي استفاده مي شود.
دماي رنگ
رنگ خروجي از لامپ هاي مختلف در درجه اول به ميزان گرم يا سرد بودن لامپ بستگي دارد.اساسي ترين عاملي كه بر رنگ نور خروجي از لامپ تاثير گذار است دماي داخل لامپ در حين كاركرد است كه اين دما به طور معمول بر حسب كلوين اندازه گيري مي شود.
به طور كلي رنگ نور خروجي از وسايل روشنايي و منابع توليد نور (گرم)بيشتر به رنگ زرد يا نارنجي تمايل دارد و هرچه دماي منبع توليد نور كمتر شود شدت رنگ زرد و نارنجي آن نيز بيشتر مي شود.در مقابل،رنگ نور خروجي از وسايل روشنايي و منابع توليد نور (سرد)بيشتر به رنگ آبي تمايل دارد كه با افزايش دماي منبع نور شدت آن نيز افزايش مي يابد.براي مثال نور خروجي از يك لامپ فلورسنت با نور سفيد در دماي تقريبيk 4100به آبي متمايل مي شود،در حالي كه رنگ نور خروجي از چنين لامپي دردماي تقريبي k3000 به زرد متمايل مي شود.
تامين روشنايي استخرهاي سرپوشيده
همانطور كه پيش از اين نيز گفته شد ،بسياري از استخرها به دليل نوع كاربري اساسا به صورت سرپوشيده ساخته مي شوند.
بخش عمده اي از روشنايي مورد نياز استخرهاي سر پوشيده در طول روز را مي توان با استفاده از نور طبيعي تامين كرد.در سال هاي اخير با افزايش هزينه انرژي مصرفي،توجه بسياري از طراحان به بهره گيري هرچه بيشتر از نور خورشيد براي روشن كردن ساختمان در طول روز معطوف شده است.
به اين ترتيب مي وان بخشي از هزينه هاي جاري استخرها را كاهش داد.
در استخرهاي سرپوشيده تاثير متقابل معماري استخر و وضعيت روشنايي داخل يك رابطه دو سويه است كه با توجه به آن مي توان بخش عمده اي از روشنايي مورد نياز فضاي داخل استخر در طول روز را با استفاده از نور طبيعي تامين كرد.
به عنوان يك قاعده كلي،تمامي استخرهاي سرپوشيده كه نور طبيعي براي روشن كردن فضاي داخل آنها كافي نيست يا استخرهاي سرپوشيده يا سربازي كه در هنگام شب مورد استفاده قرار مي گيرند،بايد مجهز به تاسيسات روشنايي مناسبي باشند كه استخر و فضاي پيرامون آن شامل كاسه استخر،كف،جداره ها ،نرده هاي محافظ،فضاي پيرامون استخر،مسيرهاي عبور و غيره را به خوبي و بدون ايجاد نور خيره كننده و آزاردهنده روشن كند.
ارزيابي شدت روشنايي
اصولا شدت روشنايي در هر مكان بر مبتاي معيارهاي مختلفي تعيين مي شود كه مهمترين آنها عبارتند از:
-كاربري محل
-سن افرادي كه در آن محل حضور دارند.
-اهميت سرعت و دقت در كارهاي انجام شده توسط افراد حاضر در محل نكته اي كه همواره بايد در هنگام طراحي تاسيسات روشنايي مورد توجه قرارگيرد آن است كه شدت نور منتشر شده در محيط نبايد از مقدار مورد نياز بيشتر باشد،چرا كه روشن كردن محيط بيش از مقداري كه مورد نياز است جط اتلاف انرژي سود ديگري را در پي ندارد.در ساليان گذشته به دليل عدم رعايت ملاحظات مربوطه و نبود محدوديت هاي انرژي،اهميت چنداني به سيستم روشنايي ساختمان و شدت نور منتشر شده در داخل آن داده نمي شد.
روشنايي در استخرهاي خانگي
براي استخرهاي سرپوشيده خانگي كه افراد صرفا براي تفريح و استراحت از آنها استفاده مي كنند،توجه طرا بيشتر به جنبه هاي تزييني ،زيبايي و آرامش بخش بودن محيط داخل معطوف مي شود.استفاده از چراغ هاي رنگي و تزييني در داخل كاسه استخر و فضاي پيرامون آن مي تواند ايده مناسبي باشد و فضاي آرام بخشي را در هنگام شب براي كاربران ايجاد نمايد.
در اكثر استانداردها براي اين رده از استخرها،حداقل مقدار شدت روشنايي به عنوان يك الزام مطرح نشده است.بلكه صرفا حفظ ايمني شناگران و جلوگيري از به خطر افتادن جان آنها مورد اشاره قرار گرفته است.
روشنايي در استخرهاي سرپوشيده عمومي
بر مبناي آيين نامه هاي اجرايي تمامي استخرهاي عمومي و تفريحي مجاز به فعاليت پس از غروب آفتاب هستند بايد شرايط زير را داشته باشند:
-براياستخرهاي سرباز يا سرپوشيده ،استخر بايد مجهز به چراغ هاي زير آبي يا چراغ هاي مناسبي در فضاي پيرامون يا هردوي آنها باشد،به طوري كه تمام قسمت هاي كاسه استخر و معابر پيرامون آن به وضوح براي تمامي افراد قابل رويت باشد.
شدت روشنايي مورد نياز در استخرهاي با كاربري مختلف با يكديگر متفاوت است.در استخرهاي عمومي و تفريحي ،طراح تاسيسات روشنايي انتخاب هاي بسيار گسترده تري دارد.
به طوري كه شدت روشنايي مورد نياز در سطح آب و حاشيه پيرامون استخر معمولا بينlux540- 215 است كه براي تامين شدت روشنايي ياد شده مي توان از انواع چراغ هاي آويز و زير آبي با رنگ هاي مختلف استفاده كرد.شدت روشنايي در موتورخانه استخرها در كف موتورخانه بايدlux 320باشد.
روشنايي در استخرهاي قهرماني
تامين روشنايي مورد نياز به ويژه در استخرهاي قهرماني از اهميت بالايي برخوردار است چرا كه در چنين رقابت هايي رعايت دقيق معيارها كه يكي از آنها شدت روشنايي است اهميت بسيار زيادي دارد.در رقابت هاي بين المللي فاصله رقبا در حد دهم و صدم ثانيه است .بنابراين براي قضاوت صحيح اين رقابت ها تاسيسات روشنايي بايد با دقت بسيار زيادي طراحي شوند.
بر مبناي استاندارد فدراسيون شنا حداقل روشنايي در فاصلهm 1بالاتر از سطح آب استخر براي رقابت هاي بين المللي و المپيك بايد lux500باشد.
ساخت-استخر-و-نکات-کلیدی2
طراحي تاسيسات روشنايي در استخرها
در تمامي استخرها ،به ويژه استخرهاي سرپوشيده انتخاب صحيح نوع و محل نصب تاسيسات ،علاوه بر افزايش جلوه طاهري استخر ،هزينه اجرا و نگهداري از آنها را نيز كاهش مي دهد.بنابراين طراحي صحيح تاسيسات روشنايي استخرها از اهميت بالايي برخوردار است.
انتخاب تاسيسات روشنايي
-بازده تجهيزات مورد نظر
-خروجي نور لامپ ها بر حسب لومن
-ميزان بازتاب نور از سطوح مختلفي كه در معرض نور ساطع شده از تاسيسات روشنايي قرار دارند.
-كاهش قابليت نوردهي لامپ به واسطه عواملي مانند مرور زمان،كثيف شدن سطح خارجي آن و غيره.
-ابعاد سالن استخر ،ساختار و شكل كلي آن ،ميزان نورگير بودن و قابليت استفاده از نور طبيعي.
روشنايي در استخرهاي سرباز
روشنايي در استخرهاي سرباز،صرفا در هنگام شب مورد نياز خواهد بود.زراحي تاسيسات روشنايي و نحوه قرار گيري آنها در فضاي استخر بايد به گونه اي باشد كه تمامي قسمت هاي كاسه استخر،جداره ها و كف آن،تمامي سطوح پيرامون استخر تمامي سكوها ،پله ها نرده هاي محافظ و سكوهاي شيرجه به وضوح براي تمامي افراد قابل رويت باشد.
حداقل شدت روشنايي در استخرهاي روباز در هنگام شب حداقل بايدlux 110باشد.
در پايان بايد گفت كه طراح تاسيسات روشنايي مي تواند به هر روش ممكن و با هر ايده اي كه در ذهن دارد،نور مورد نياز براي فضاي استخر و پيرامون آن تامين كند،به شرط آن كه نداشته و موجب به خطر افتادن جان شناگران و كاهش ضريب ايمني آنها نشود.
بنابراين اهميت تاسيسات روشنايي در اين كاربرد خاص به اندازه اي است كه چه از لحاظ ايمني و چه به لحاظ ايجاد شرايط خوشايند براي شناگران اهميت بسيار زيادي دارد.
انتخاب لامپ نامناسب يا ظراحي نا مناسب تاسيسات روشنايي در يك استخر تفريحي،با ايجاد شرايطي نا خوشايند براي شناگران ،تمام تلاش تيم معماري براي ايجاد محيطي هرچه مفرح تر و بهتر را بر باد خواهد داد.
مروري سريع بر مطالب اين فصل
-در استخرها براي حفاظت از شناگران در برابر شوك الكتريكي معمولا از روشهايي مانند به كارگيري تجهيزات الكتريكي ولتاژپايين،تجهيز مدارهاي الكتريكي به رله عيب اتصال زمين ،عايف كاري تجهيزات الكتريكي ،همبند كردن اجزاي فلزي استخر و مجزا سازي تجهيزات و مدارهاي الكتريكي به صورت فيزيكي استفاده مي شود.
-براي كابل هاي هم محور و سيم كشي تلفن نيز بايد حداقل فاصله m3بالاتر از استخر شنا و تخته هاي شيرجه رعايت شود.
-سيم كشي زير زميني در زير كاسه استخرها يا در فاصله افقي1.5mاز كاسه استخر مجاز نيست .مگر در صورتي كه سيم كشي براي تامين برق مورد نياز تجهيزات الكتريكي كاسه استخر اجرا شده باشد.
-در صورتي كه پريز از نوع تكي متصل به زمين ،قفل شونده و مجهز به رله عيب اتصال زمين باشد،به اين منظور مي توان پريز برق را در فاصله حداقل 1.5mاز جداره داخلي كاسه استخر قرار داشته باشد.
-در استخرهاي سرپوشيده،تاسيسات روشنايي يا فن هاي سقفي را نمي توان در فاصله عمودي 3.7m(12ft) از بالاترين سطح آب استخر يا فاصله افقي 1.5m(5ft)از جداره داخلي كاسه استخر نصب كرد.
-بهترين فاصله براي نصب تاسيسات روشنايي و تزييني در فواصل كمتر از m2.3از بالاترين سطح آب كاسه استخر نه در ساختمان هاي نوساز و نه در ساختمان هاي قديمي تحت هيچ شرايطي مجاز نيست.
-شدت روشنايي دز موتورخانه استخرها در كف موتورخانه بايد بينlux320 -215باشد.
-بر اساس استانداردFINA ،حداقل شدت روشنايي اختصاصي براي استخرهاي قهرماني ،شامل استخرهاي مشابقات شنا و استخرهاي برگزاري بازي هاي آبي مانند واتر پولو در محدوده سكوي شروع ،مرز زمين مسابقه،و نقطه پايان نبايد ازlux 600كمتر باشد.
-استخرهاي ويژه مسابقات المپيك به دليل اهميت داوري ،فيلم برداري و غيره،شدت روشنايي اختصاصي كاسه استخر در فاصله قائم m(3.28ft)1از سطح آب نبايد ازlux 1500كمتر باشد.
فصل سوم:
تهويه مطبوع استخرها
يكي از مسايل مهمي كه در مراحل اوليه استخرها مورد توجه قرار مي گيرد،سرپوشيده و يا سر باز بودن استخر است.به عنوان يك قاعده كلي ،چه در استخرهاي سرباز و چه در استخرهاي سرپوشيده هدف نهايي كارفرما آن است كه مجموعه در اكثر اوقات سال قابل استفاده باشد.در مناطق گرمسير ،استخرها و پارك هاي آبي معمولا به صورت سرباز ساخته مي شوند و شرايط مطلوب محيط آنها بر مبناي شرايط آب و هوايي منطقه تامين ميشود.
در بحث تهويه مطبوع استخرها همانند تمامي مكان هاي محبوس،براي تامين شرايط مطلوب هواي داخل سالن چهار عامل دماي هوا،رطوبت نسبي هوا،جريان هوا و كيفيت هواي سالن بايد در محدوده مطلوبي باشد.
در استخرها به دليل محيط بسيار مرطوب ،تامين چهار عامل ياد شده بايد با در نظر گرفتن رطوبت نسبي ،دماي هوا،دماي آب استخر و كيفيت هواي داخل صورت پذيرد.از ميان عوامل ذكر شده رطوبت نسبي بيش از ساير عوتمل مشكل ساز و مهم است.چرا كه بالا بودن رطوبت نسبي هوا نه تنها شرايط آسايش و سلامت شناگران را از بين مي برد،بلكه در دراز مدت صدمات جبران نا پذيري را به سازه ساختمان و تجهيزات موجود در آن وارد مي كند.
بنابراين هدف نهايي طراح بايد تامين شرايط زير باشد:
-شرايط آسايش شناگران و تامين محيطي سالم براي آنها
-كنترل رطوبت نسبي
-تامين كيفيت مطلوب هواي داخل
-كنترل تقطير بخار آب در داخل استخر
اولين نكته اي كه بايد مورد اشاره قرار گيرد آن است كه به استثناي استخرهاي قهرماني با جايگاه مخصوص تماشاگران،در ساير استخرها به ندرت براي سرد كردن فضاي داخل از سيستم هاي سرمايش هوا استفاده شود.علت اين مسئله نيز كاملا مشخص است.چرا كه مادامي كه افراد در داخل استخر مشغول شنا كردن هستند،آب استخر مانند يك محيط واسطه انتقال حرارت عمل كرده و گرماي بدن شناگران را تا حدودي مي گيرد و در مجموع بدن به وضعيت تعادل حرارتي مي رسد.با خارج شدن شناگر از داخل آب نيز ،حتي با كوچكترين نسيمي افراد دچار لرز مي شوندچرا كه با جريان يافتن هوا بر روي پوست ،آب روي پوست تبخير مي شود.
به طور كلي ملاحظاتي كه بايد براي طراحي سيستم تهويه مطبوع استخرهاي سر پوشيده مورد توجه قرار گيرد را مي توان در موارد زير خلاصه كرد:
-كنترل رطوبت فضاي داخل
-گرمايش هواي استخر
-تعيين نرخ تهويه مورد نياز به منظور تامين كيفيت مناسب هواي داخل
-چگونگي توزيع هوا در فضاي داخل استخر
-طراحي كانال و محل قرار گيري دريچه هاي توزيع هوا
كنترل رطوبت
به زور كلي بدن انسان نسبت به تغييرات رطوبت نسبي بسيار حساس است.نوسانات رطوبت نسبي هوا ،خارج از محدوده چهل تا شصت درصد احتمال رشد باكتري ها ،قارچ ها و كپك ها را نيز افزايش مي دهد كه نتيجه آن كاهش كيفيت هواي داخل استخر است.
براي افرادي كه در داخل استخر شنا مي كنند ،رطوبت نسبي پنجاه تا شصت درصد بيشترين اسايش را به همراه خواهد داشت.در صورتي كه رطوبت نسبي كمتر از پنجاه درصد باشد ،نرخ تبخير آب از سطح پوست افزايش مي يابد كه موجب احساس سرماي ناخوشايند براي شناگران مي شود كه تازه از آب خارج شده اند.
رطوبت نسبي بيش از شصت درصد نيز احتمال رشد قارچ ها و كپك ها در محيط داخل استخر،سرعت تقطير بخار آب بر روي سطوح داخلي و تخريب سازه و تجهيزات موجود در استخر را افزايش مي دهد.
در تمامي استخرهاي سرپوشيده ،رطوبت نسبي به دو دليل زير در محدوده پنجاه تا شصت درصد نگه داشته و معمولا به زير پنجاه درصد كاهش داده نمي شود:
-در رطوبت نسبي كمتر از پنجاه درصد ،به دليل تبخير سريع آب از روي پوست ،شناگراني كه از آب خارج مي شوند احساس سرماي نا خوشايندي مي كنند.
-صرف نظر از ساير عوامل ،در استخرها به دليل تبخير دائمي آب از كاسه استخر و شرايط بسيار مرطوب داخل،كاهش رطوبت نسبي فضاي داخل به زير چهل درصد مستلزم صرف هزينه بسيار زيادي است.در حالي كه رطوبت نسبي بالاي پنجاه درصد با صرف هزينه اي منطقي و قابل قبول امكان پذير است
محاسبه بار استخر ها
محاسبه بار نهان در استخرها دقيقا مانند ساير ساختنمان ها است. به طور كلي در استخرها سه منبع براي توليد رطوبت وجود دارد:
1-بار نهان داخلي ناشي از تبخير آب استخر
2-بار نهان ناشي از حضور شناگران
3-بار نهان هواي خارج كه براي تهويه استخر مورد استفاده قرار مي گيرد.
بار نهان داخلي
بار نهان داخلي در استخرها در نتيجه تبخير آب از كاسه استخر و محيط هاي مرطوب پيرامون آن ايجاد مي شود.شرايط استخرها به گونه اي است كه بار نهان داخلي بخش عمده اي از بار نهان كل را به خود اختصاص مي دهد.ميزان موثر بودن كنترل رطوبت بر وضعيت كلي استخرها تا حد زيادي به ارزيابي صحيح نرخ تبخير آب در استخر بستگي خواهد داشت.
به كارگيري روكش براي استخرها در مواقعي كه مورد استفاده قرار نمي گيرد به ميزان چشم گيري نرخ تبخير آ ب را كاهش مي دهد.
براي محاسبه نرخ تبخير آب در استخرها ،عوامل زير بايد در نظر گرفته شود:
1-سطح آزاد آب استخر
2-دماي آب استخر
3-دماي هواي استخر
4-رطوبت نسبي هواي داخل
5-جريان هواي روي سطح آب
6- ميزان تلاطم آب و ضريب فعاليت شناگران
سطح آزاد آب استخر:هرچه سطح استخر بيشتر باشد نرخ تبخير آب نيز به همان نسبت بيشتر است.البته عواملي مانند،عمق،شكل و حجم كل آب استخر هيچ تاثيري بر سرعت تبخير آب استخر ندارد.بلكه تنها سطح آزاد آب كه با هوا در تماس است در اين رابطه تاثير گذار است.
دماي آب استخر:دماي آب استخر و تاثير متقابل آن بر دماي هواي فضاي داخل يكي از تاثير گذارترين عوامل در زمينه مقدار كل سرعت تبخير آب است.با كاهش دماي هواي استخر نسبت به دماي آب ،نرخ تبخير آب به ميزان چشمگيري افزايش پيدا مي كند.به منظور كاهش نرخ تبخير،دماي هوا بايد به اندازه 2-1درجه سانتي گراد بالاتر از دماي آب باشد.
دماي هواي استخر:براي به حداقل رساندن سرعت تبخير آب ،دماي هواي استخر بايد چند درجه اي بالاتر از دماي آب باشد.به منظور كاهش نرخ تبخير آب استخر و جلوگيري از القاي احساس سرما در بدن افراد حاضر در استخر ،دماي هوا در استخرهاي عمومي بايد به اندازه 2-1درجه سانتي گراد بالاتر از دماي آب نگه داشته شود.
در استخرها براي كنترل دماي آب و هواي استخر از دو ترموستات استفاده مي شود.به طوري كه براي كنترل دماي هواي استخر از يك ترموستات و براي كنترل دماي آب آن از يك ترموستات ديگري استفاده مي شود.به ترموستات هايي كه براي كنترل دماي آب مورد استفاده قرار مي گيرند اصطلاحا آكوستات گفته مي شود.اين نوع ترموستات ها مجهز به حسگر مستغزق هستنند و معمولا در دامنه دمايي c132-38 كاربرد دارند.
به عنوان يك قاعده كلي در نظر داشته باشيد كه هرچه رطوبت نسبي استخر در محدوده پايين تري نگه داشته شود،سيستم تهويه بايد مدت زمان بيشتري كار كند كه نتيجه آن افزايش هزينه هاي جاري سيستم خواهد بود.در مواقعي كه معيارهاي طراحي هوا و آب استخر تامين مي شود،براي خارج كردن گرماي اضافي فضاي داخل مي توان در كنار سيستم تهويه اصلي ،از فن هاي تخليه نيز استفاده كرد.
-جريان هواي روي سطح آب
يكي از عوملي كه نرخ تبخير آب استخر را تحت تاثير قرار مي دهد ،در استخرهاي سرباز سرعت باد و در استخرهاي سرپوشيده جريان هوايي است كه از سطح آب استخر عبور مي كند.با كاهش جريان هواي كه مستقيما از روي سطح آب عبور مي كند،سرعت تبخير آب نيز كاهش پيدا مي كند.
روش هاي رطوبت گيري
به طور كلي رطوبت گيري از هوا به يكي از دو روش زير امكان پذير است:
1-رطوبت گيري با استفاده از نمك هاي جاذب رطوبت
2-رطوبت گيري با استفاده از سطوح سرد(سيستم هاي رطوبت گيري مكانيكي)
نمك هاي جذب رطوبت مانند سيليكات ها تمايل بسيار زيادي به جذب رطوبت دارند.اين نمك ها پس از جذب رطوبت به وضعيت اشباع رسيده و قابليت جذب خود را از دست مي دهند و براي استفاده مجدد بايد آنها را به نحوي احيا كرد.
يكي از روش هاي احياي مواد جاذب رطوبت استفاده از تجهيزات متخلخل و گرمايش است.
چرخ لانه زنبوري يكي از تجهيزات رطوبت گيري به شمار مي رود كه سطحي آغشته به سيليكاژل دارد.با قرار گيري اين وسيله در برابر مسير عبور هوا،رطوبت موجود در آن جذب مي شود.
ين چرخ كه از ورق هاي جاذب ودر ضخامت هاي مختلف ساخته مي شود ،به وسيله يك الكتروموتور به گردش در مي آيد و همزمان هواي مرطوب از ميان روزنه هاي آغشته به سيليكاژن آن عبور مي كند.
يكي از متداولترين روش هاي رطوبت گيري در سيستم هاي تهويه مطبوع ،رطوبت گيري با استفاده از كوئل سرمايي است.در اين روش با عبور هواي مرطوب از روي كوئل سرد دستگاههاي هوا رسان يا كوئل هاي انبساط مستقيم ،رطوبت موجود در آن تقطير شده ودر عمل فرآيند رطوبت گيري رخ مي دهد.
يكي از كاربرد هاي سيستم هاي رطوبت گيري مانيكي در استخرهاي سرپوشيده است.مزيت عمده اين سيستم ها آن است كه گرماي نهان ومحسوس و گماي توليد شده به واسطه كاركرد كمپرسور سيستم را مي توان در هر يك از بخش هاي مجموعه كه نياز به گرما دارد مورد استفاده قرار داد.
سرانه استخر به ازای عمق استخر
استفاده کننده به ازای هر 2.2 متر مربع= قسمت کم عمق آب (کمتر از یک متر)
استفاده کننده به ازای هر 0.72 متر مربع= آب راکد (1-1.5m عمق)
استفاده کننده به ازای هر 4 متر مربع= آب عمیق (بیش از 1.5m عمق)
استفاده کننده به ازای هر 4 متر مربع= آب عمیق (بیش از 2m عمق)
